Thomas More ve ütopyasını okudunuz mu bilmem. En sevdiğim kitaplardan biri olmasına neden olan bir şey yapıyordu  More ütopyasında, dünyevi değeri çok olan, birçoklarının taptığı ama hiç bir manevi değeri olmayan altın ve pırlantayı değersizleştirmek için Ütopya’da delilere mücevher takıyordu. Ütopya halkı, delilerin üzerinde sıradanlaşan ve hatta komik hale gelen takıları ütopyayı ziyaret eden”aristokratların” üzerinde görünce, onları deli sanıp oralı olmuyor ve onların davranışlarını umursamadan günlük hayatlarına devam ediyorlardı. Sırbistan yazısına bu anektodla  neden mi başladım, Sırbistan boyunca şehirde bir kez bile korna sesi duymadım. Kimse acil durumlarda kullanılması gereken o gürültü kaynağının varlığını umursamıyordu. Tam ayrılmadan önce biri korna çaldı; bunu ziyaret boyunca ilk kez duymuştuk. Yürüyorduk ve biranda durduk. Ve tüm şehir, hepimiz korna çalan adama dönüp bir kez baktık ve deli herhalde deyip yolumuza devam ettik.

Bizi bir mekana bağlayan, orayı bize etkileyici kılan şeyi düşündünüz mü hiç? Genelde şöyle olur, oraya bağlanırız ve bunun sebebini tam olarak açıklayamayız. Ve bence insan bir şeyi çok severse onu tam olarak açıklayamaz.

Belgrad havasularına uçakla girdiğimizde, bir şehri kuş bakışı sevmenin şaşkınlığını yaşıyordum. Ağaçlar ve evler. Düzenli bir şehir. Tek tük araçlar ve bolca basket sahası. Bir şehirle ilgili çıkarımda bulunurken ve onu tanımlarken, “çok basket sahası vardı abi”  demez ya insan, o yüzden bu konunun üzerinde çok durmadım ama şimdi daha anlamlı geliyor bu durum. O kısma daha sonra geleceğim.

Bu yaz benim için planlama açısından karmakarışık bir yazdı. Sonra ani bir kararla kendimizi Belgrad’ın tarihine, yeşilliğine atmaya ve doğaçlama gezinin dolambaçlı yollarında kaybolmaya karar verince, şehri araştırmak için çok vaktimiz kalamadı. 2 günlük üstünkörü araştırmayla, gidilebilecek şehirleri ve görülmesi gereken yapıları öğrendik. Hem şehirle hem de ülkeyle ilgili nette doğru düzgün kaynak yoktu ancak tüm veriler bize şehrin aşırı ucuz olduğunu söylüyordu. Öyle ki şehir içi ulaşımın ücretsiz olduğunu, taksilerin de Türkiye’de ödeyeceğimizin 3/2 fiyatına geldiğini öğrenmiştik. Bundan kafamız rahat bir şekilde, gitmek istediğimiz yerleri belirleyip ama nasıl gideceğimizi bilmeyerek yola çıktık.

Havaalanının tam çıkış kapısının önünde A1 numaralı belediye otobüsü var. Bu otobüs sizi Belgrad otobüs terminali ya da tren garına kadar götürüyor, oradan şehir merkezine taksiyle gitmek 10-15 tl arasında tutuyor. Hava alanından doğrudan şehir merkezine gitmek ise 45 tl civarında ki ben bunu tavsiye etmem. A1 şehrin atmosferini görebilmeniz açısından da kullanışlı.

 Ben otelimizi Booking.com’dan ayarladım. Ayarlarken şehir merkezinde olmasına özellikle dikkat ettim. Tuttuğum otel konum olarak ünlü Skadarlija alanında olduğunu söylüyordu ve bundan biraz şüpheliydim çünkü fiyat çok ucuzdu. Taksiden indiğimizde tam şehir merkezinde güzel bir otelimiz olduğunu görünce çok  sevindik ve kendimizi otelin tam karşısındaki bu cafeye attık. Hemen kendimize yerel içki olan rakija’lardan söyledik. Shot bardaklarında gelen çok şekerli ve alkol oranı hayli yüksek bir içki. Rakija’dan sonra gelen mutluluk pozum da durumu biraz özetler nitelikte sanırım 🙂

Tatil süremiz az, plan çok olunca Sırbistan’a az bir süre ayırmıştık. Bu yüzden vakit kaybetmeden listedeki her yer görülmeliydi. Çantaları otele atar atmaz dışarı fırladık. Otelin şehir merkezinde olması ve her yere yürüme mesafesinde olmamız çok büyük bir avantajdı.  Skadarlija’dan da geçerek Belgrad’ın İstiklal Caddesi’ne benzetilen caddesi olan Knez Mihailova’ya çıktık. İstiklal Caddesi uzunluk olarak Mihailova’nın 2 katı ama etkileyicilik açısından Belgrad maçı alır sayın seyirciler. Cadde boyunca tüm binalar tarihi ve muazzam işlemeli . Sokaklar tertemiz ve bakımlı. Üstelik onların telefon operatörleri caddenin tepesini anlamsız neon ışıklarla donatarak kenti bir açık hava pavyonuna çevirmeyi henüz akıl edememiş.

Hava kararmak üzere ve tüm binalar önünde dakikarca kalıp işlemeleri izlememiz gereken türden ihtişamlı. O yüzden caddeden hızlı adımlarla geçip, caddenin sonundaki Belgrad’ın simgesi de sayılan Kale Megdan (Kale Meydan’a) gidiyoruz. 

Fotoğrafın karşı cephesi tam olarak Kale Meydan’ın girişi. Kalabalığa da bakarsak Kale Meydan vakit geçirmek için doğru yer. Kale Meydan’dan içeri giriyoruz. Yemyeşil ve kocaman bir park. Her köşesinde bronz büstler ve heykeller var. O an şehre adım atalı henüz bir saat olduğunu ve ne çabuk, ne çok etkilendiğimi düşünüyorum. Tarih ve sanat seven biri için eşi bulunmaz bir yer ki, heykelseverliğimi ilerleyen günlerde şehre de göstermeyi ihmal etmiyorum:)

Sırbistan ufak tefek oluşuyla beraber tarih sahnesine adını her dönemde önemli bir konumda yazdırmış bir şehir. 1914 yılında Gavrilo Princip adında bir Sırpın Avusturya- Macaristan veliahtı Arşidül Franz Ferdinand’ı öldürmesiyle başlayan 1. Dünya Savaşı’nda toplamda 1 milyonu aşkın Sırp ölmüş. Her ne kadar ölüm ve yıkım kol gezse de Sırbistan görece olarak savaştan karlı çıkmış sayılıyor çünkü savaş sonunda yani 4 yıl sonra Yugoslavya (Sırp, Hırvat, Sloven) Krallığı kuruluyor.

İlerleyen yıllarda (1941) Josip Broz Tito yönetimindeki Yugoslavya Komünist Partisi silahlı bir ayaklanma ile, Sovyet Birlikleri’nin de desteğiyle Belgrad’ı ele geçiriyor. O vakte kadar ülkede hüküm süren aşırı milliyetçi Sırplardan oluşan Çetnikler böylelikle pasifize ediliyor ve önce Yugoslavya Federal Halk Cumhuriyeti sonra da Sosyalist Federasl Yugoslavya Cumhuriyet’i kuruluyor. SSCB’nin dağılmasıyla beraber Yugoslavya da çözülmeye başlıyor ve Slovenya, Makedonya, Bosna- Hersek, Hırvatistan bağımsızlıklarını ilan ediyorlar.

Skadarlija’daki çeşme

2 nolu tramway ortasında kalp olan kare alanda tur atıyor.

Devlet Tiyatrosu

Gardos Manzarası